LAZLAR HAKKINDA BİLİNEN 10 YANLIŞ !

LAZLARLA İLGİLİ BİLİNEN 10 YANLIŞ!

1)              “HER KARADENİZLİ LAZDIR!”

Hayır! Lazlar Doğu Karadeniz’in belirli bölgelerinde yaşarlar. (Rize Pazar ilçesinden Artvin Sarp’a kadar. Ayrıca Karadeniz’in dışında özellikle Marmara Bölgesi’nde ve hâlen Gürcistan’da belirli köylerde.)

2)              “LAZLAR GÜRCÜ/TÜRK/RUM/RUSDUR!”

Lazlar aynı anda dört farklı milletten olamayacağından ve de böyle bir yeteneklerinin bulunmadığından dolayı maalesef, Lazdırlar. Binlerce yıldır Lazdılar ve Güney Kafkasya’daydılar. Bunun dışındaki iddiaların hepsi siyasidir. Azıcık araştırsalar bunun böyle olmadığının farkına varır, aslında bu iddiaların özellikle uluslaşma süreçlerindeki devletlerin uydurmaları olduğunu anlarlardı.

3)              “’CELİYURUM CİDİYURUM’ LAZCADIR!”

Lazca, kadim bir dildir. Yukarıdaki sadece Türkçenin Karadeniz ağzıdır, şivesidir. Lazcada “Celiyirum, cidiyurum, uşağum…” kelimeleri yoktur. “Geliyorum, gidiyorum, uşağım…” anlamında “Movulur, vulur, bere-çkimi…” kelimeleri Lazcadır. 

4)              “LAZLAR ORTA ASYADAN GELMİŞLERDİR!”

Lazlar gözlerini ilk açtıkları andan itibaren G. Kafkasya’da idiler. Orayı çok sevdiler ve hiçbir yeri işgale gitmeden, hiçbir halka saldırmadan, kimseyi asimile etmeden o topraklarda kaldılar uzun yıllardan beri. Ama ille de Asya’da Laz vardır diyorsan, bu doğrudur. G. Kafkasya’dan sürülen binlerce Laz bugün oralarda mevcuttur.  

5)              “LAZLARIN TARİHİ YOKTUR!”

Sevgili kardeşim, belirli bir dönemden beri var olan her halkın bir tarihi vardır. Çünkü geride bir zaman, bir yaşanmışlık bırakmışlardır. Bu zaman ve yaşanmışlık da onların geçmişi, yani “tarihi” olmaktadır. Ama bazılarının tarihleri çok “Şanlı”dır; bazılarının ise asimilasyona uğradıkları için öğretilmemiş, saklanmış, araştırılması yasaklanmıştır. Böyle olduğu için de biline gelmemiştir. Sen de bu yüzden “yoktur” sanıyorsundur. Bilinmeyen bir şey, yoktur anlamına gelmez. Lazlar ve Megreller, KOLHİS Uygarlığının (ki Lazlar sahip çıkamadığından Gürcüler seve seve sahiplenmişlerdir bu uygarlığı) torunlarıdır.  

6)              “LAZCA DİYE BİR DİL YOKTUR!”

Megaşk’veys-i betonepeşi oşk’enda?

Var baba giyonun var-ti cuma do da,

Var apeli miti do hişo kodosk’udi da?

Çilambri meyoxveri oçambre-şk’imi.

Dogit’axey do oç’vey mangana-sk’ani,

Goyç’ondrinu atxenuri yoxo-sk’ani,

Meroca-ti dologirgey jindole-sk’ani,

Çona mesk’ureri oçambre-şk’imi.

Var ore aşk’va do mu let’a doxveri,

Nusa mç’eşum-i xolo toli gontzeri?

Va p’a miti moxt’asen hişo xeleri,

Umiteli, bedi ç’veri oçambre-şk’imi.

Ar ç’umanişi k’uçxepe ek’vağanen,

Varyozi eç’opa do gurişa git’axanen,

Kvape-sk’ani zuğa şk’ala dolobğanen,

Cegikosanen pirçi, oçambre-şk’imi.

(M. M. Sum Şoroni)

7)              “MEGRELLER ile LAZLARIN BİR AKRABALIĞI YOKTUR!”

Türkler ile Azerilerin gerek dilsel, gerek kültürel nasıl bir bağı varsa; Lazlar ile de Megrellerin öyle akrabalıkları vardır. Türkler ile Azeriler akraba değildir demek ne kadar yanlış ise, Lazlar ile Megreller akraba değildir demek de o kadar yanlıştır. Megreller (Hiristiyan Lazlar), bugün iki milyonluk nüfusları ile Gürcistan’ın en büyük etnik gruplarından biridir. Fakat maalesef feci bir şekilde asimilasyona uğramaktadırlar. Öyle sanıyoruz ki bazı “ulema” kesim, Megrellerin hâlen Hıristiyan oluşlarından dolayı böyle bir inkâra gitmektedir. Öyle ya, Hıristiyan Megreller ile pek müslüman Lazların nasıl bir yakınlığı olabilir ki!!! 
Öbür türlü Lazların, Osmanlı işgalinden önce Hıristiyan oldukları ortaya çıkacaktır. Bu da onlar için ‘kötü’ bir durumdur. Bu nedenle sorunu, akrabalığı inkâr ederek çözmeye çalışmışlardır. Pratik ve kolay bir çözüm. 

8)              “LAZ EDEBİYATI YOKTUR!”

Bir şeyin olmadığına inanmak ya da olmadığını bilmek, aslında o şeyin var olmadığı anlamına gelmez.  Bugün Lazlar dillerine sahip çıkmaya başlamışlardır.

Laz Enstitüsü’nün girişimleri ile M.E.B. Orta Öğretimde Lazca seçmeli dersler okutulmaya başlanmıştır. Laz çocukları artık anadillerini seçmeli de olsa okullarda öğrenebilmektedirler.

Lazika Yayın Kollektifi masaldan şiire, sözlükten romana birbirinden farklı türde onlarca Lazca kitap yayınlamış, Laz Edebiyatının gelişimine katkı sağlamıştır. Bana inanmıyorsan Lazika Yayın Kollektifi’ne sorabilirsin.  

Bu arada kolektifin yayın listesinde 400 küsur daha kitabın yer aldığını ve sırayla bu kitapları basacağını biliyoruz.

9)              “ARTIK LAZCA DİYE BİR ŞEY KALMAMIŞTIR!”

Bunu genellikle asimile olmayı başarmış, tek kelime Lazca bilmeyen Lazlar söyler durur. Çünkü bir daha bu dili öğrenemeyeceklerdir. Çünkü Lazca bilmemek onlar için kötüdür. Öğrenememiş olmak kötüdür. Anadili bilme gerekliliğini “GEREKSİZ”  yapabilmek için “Artık Lazca konuşan kalmadı ki! Ne yapalım bu dili? Bilip de ne olacak?” gibi cümleler kurmaktadırlar.  Ve de eğer gereksiz olduğunu kabul ettirebilirlerse öğrenme zorunda da kalmayacaklar, çocuklarına da öğretme zorunluluğu hissetmeyeceklerdir.

(Yahu sen bilmiyorsan bilme! Ama anadiline de saygısızlık etme be kardeşim!)

Lazca özellikle Rize’nin Atina (Pazar), Art’aşeni (Ardeşen) ve Vica (Çamlıhemşin) ilçelerinde yoğun olarak konuşulmaktadır. Çocuklar hâlen ilk olarak Lazca öğrenmektedirler. 

Laz gençleri artık dillerine sahip çıkmaktadırlar. Lazika Yayın Kollektifi, Lazca kitaplar yayınlamaktadır. Laz gençleri bilinçlenmektedirler. Lazca giderek daha çok okunur ve yazılır bir dil olmaktadır. Çünkü bu zamana kadar yasaklanmıştı.

10)        “BEN YUKARIDAKİ 9 MADDENİN DOĞRU OLDUĞUNA İNANIYORUM!”

Sadece inanmakla kalsan, bu iyi bir hadisedir. İnanırsın gidersin. O kadar. Kaybımız sadece sen olursun.

Fakat bunları sürekli iddia ediyor olman, toplum için zararlı bir durumdur.

M. Murğulişi
2013

Daha başka sorular için:

https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=2606164325477239285#editor/target=post;postID=5726034269240010132;onPublishedMenu=allposts;onClosedMenu=allposts;postNum=7;src=postname